خط تولید شیر خشک با بیانی ساده
خط تولید شیر خشک، در میان سایر خطوط مواد خوراکی به ریسک‌پذیری بالاتری نیاز دارد. چراکه مصرف کنندگان این محصول نوزادان و کودکان هستند. همین امر سبب شده است که با وجود بالا بودن سود تولید شیر خشک، تولیدکنندگان کمتری به این حوزه صنعتی ورود کنند.
البته اگرچه نمی‌توان منکر حساسیت این حوزه شد اما چنانچه تولیدکنندگان در راه‌اندازی خط تولید شیر خشک از ابتدا هوشمندانه وارد عمل شوند و اطلاعات کافی در این حوزه را کسب کنند، بی‌شک با توجه به نیاز مبرم بازار به شیر خشک، تولیدکنندگان می‌توانند در این صنعت بسیار موفق عمل کنند.
در این مقاله ابتدا مختصری در باب تاریخچه شیر خشک توضیح داده می‌شود. سپس برخی از انواع دستگاه خط تولید شیر خشک معرفی و مورد بررسی قرار می‌گیرند. همچنین در باب دستگاه تولید شیر خشک خانگی (دستگاه شیر خشک‌ساز)، هزینه راه‌اندازی کارخانه شیر خشک و عوامل موثر بر قیمت خط تولید شیر خشک مطالب مهمی ارائه می‌شود. در نهایت نیز اهمیت مشاوره در راه‌اندازی شیر خشک بررسی خواهد شد.
تاریخچه تولید شیر خشک
تاریخچه تولید شیر خشک به سال 1866 برمی‌گردد. در این سال‌ها، هنری نستله که یک داروساز سوئیسی آلمانی تبار بود برای اولین بار با استفاده از ترکیبات مختلفی همچون شیر گاو، شکر و آرد، غذایی مغذی برای کودکان تولید کرد. این ترکیب با هدف تامین نیاز غذایی کودکانی که از شیر مادر محروم بودند، تولید شد اما با گذر زمان کم‌کم جایگزینی کمکی برای شیر مادران هم محسوب شد. هنری نستله محصول خود را با نام تجاری لاکتوز فارینا نستله در سال 1866 وارد بازار کرد.
دستگاهها و ماشین آلات خط تولید شیر خشک
در چند سال اخیر ماشین آلات خط تولید شیر خشک در ردیف دستگاه‌های صنایع غذایی پرفروش در ایران قرار گرفته‌اند. چراکه با بالا رفتن میزان تقاضا نسبت به انواع شیرخشک، بسیاری از تولیدکنندگان به این صنعت روی آورده‌اند. در گذشته‌ها به دلیل سبک زندگی مادران، کودکان معمولا از شیر مادر تغذیه می‌کردند اما در حال حاضر با شاغل شدن اکثر مادران، تقاضا نسبت به شیر خشک کودکان به عنوان جایگزین شیر مادر بسیار بالا رفته است. جهت تولید شیر خشک در ایران به برخی از دستگاهها و ماشین آلات صنعتی نیاز است که از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
دستگاه کندانسور (شیر سرد کن)
یکی از انواع دستگاه خط تولید شیرخشک، دستگاه کندانسور و یا شیر سرد کن است. این دستگاه در حفظ و نگهداری شیر خام نقش قابل توجهی دارد. چراکه شیر خام (شیرتازه دوشیده شده) به دلیل دمای بالایی که دارد مستعد فعالیت میکروارگانیزم‌ها و باکتری‌های متعدد موجود در شیر تازه است. همچنین شیر خام چنانچه به صورت راکد بماند، فرایند فساد آن سرعت بیشتری می‌گیرد.
از این رو شیر خام باید بالافاصله پس از دوشیده شدن جهت پیشگیری از فساد در مخازن نگهداری شیر سرد کن، قرار گیرند. این دستگاه قادر است دمای بالای شیر خام را به سرعت پایین بیاورد و از طرفی دیگر به صورت مداوم شیر در این مخازن بهم زده می‌شوند تا از راکد ماندن و فساد آن‌ها پیشگیری شود.
دستگاه میکسر صنعتی
دستگاه میکسر صنعتی و یا به عبارت دیگر همزن، یکی دیگر از انواع دستگاه خط تولید شیر خشک است. از این دستگاه جهت ترکیب مواد اولیه شیرخشک و یکدست کردن آن‌ها استفاده می‌شود.
مخازن و دیگ پخت
دیگ پخت شیر از دیگر دستگاه‌های مورد نیاز در خط تولید شیرخشک است. این دستگاه دارای بدنه سه جداره استیل است. از این دستگاه جهت حرارت دهی به شیر خام و همچنین میکروب‌زدایی شیر استفاده می‌کنند. طراحی این دیگ‌های پخت شیر به گونه‌ای است که بین جداره‌های دیگ‌ها به فراخور نیاز آب گرم و یا آب سرد جریان پیدا می‌کند.
انواع مختلف این دیگ‌های پخت شیر، در ظرفیت‌های 200، 300 و 500 لیتری موجود هستند و با توجه به نیاز تولیدکنندگان خط تولید شیر خشک، خریداری و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دیگ‌ها دارای همزن‌هایی هستند که از ته گرفتن شیر جلوگیری می‌کنند.
دستگاه اسپری درایور استیل (خشک‌کن پاششی)
دستگاه خشک‌کن پاششی، یکی دیگر از انواع دستگاه خط تولید شیر خشک صنعتی است. این دستگاه از انواع خوراک مایع که به صورت امولسیون، محلول، سوسپانسیون یا دوغاب هستند، پودر خشک و یا گرانول تولید می‌کند. البته نکته مهم در این پروسه، این است که ارزش غذایی محصولات کاملا حفظ می‌شوند. از این دستگاه در صنایع مختلف غذایی، دارویی، شیمیایی و… استفاده می‌شود. دستگاه خشک‌کن پاششی از جنس استیل ضد زنگ است.
دستگاه سانتریفیوژ
دستگاه سانتریفیوژ یکی دیگر از انواع دستگاهها در خط تولید شیر خشک است که وظیفه اصلی آن اندازه‌گیری میزان چربی شیر و جداسازی آن است.
مخزن شستشو و سیستم بوگیر شیر
یکی از دستگاه‌های ضروری در خط تولید شیرخشک، مخزن شستشو و سیستم بوگیر است. این دستگاه جهت حذف بوی نامطبوع شیر در صنایع تولید محصولات لبنی کاربرد بسیاری دارد. در این مخازن، شیر را تا دمای 60 درجه سانتی گراد گرم می‌کنند و سپس جهت نگهداری طولانی مدت وارد مخازن تحت خلاء می‌کنند. روش ورود شیر به این مخازن به صورت پاششی است و در نتیجه، اکسیژن اضافی شیر که البته شامل گازهای نامطبوع موجود در شیر هم می‌شود به‌وسیله بخار و توسط پمپ وکیوم از آن‌ها کاملا خارج می‌شود.
دستگاه بسته‌بندی شیر خشک
دستگاه بسته‌بندی شیرخشک از مهم‌ترین دستگاهها در خط تولید شیر خشک صنعتی است. دستگاه بسته‌بندی که در این صنعت مورد استفاده دستگاه بسته‌بندی پودری توزین‌دار است. این دستگاه قادر است شیرخشک‌های تولیدی را در قوطی‌های مخصوص با وزن مناسب با کمترین میزان خطا پر کند. از طرفی دیگر این دستگاه در دو نوع تمام اتوماتیک و نیمه اتوماتیک در بازار موجود است اما هر دو نوع این دستگاهها دارای سرعت بالایی در بسته‌بندی هستند.
خرید دستگاه بسته‌بندی مواد غذایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نیازمند حساسیت بیشتری است چراکه در حفظ و نگهداری محصولات غذایی و جذب مشتریان نقش قابل توجهی دارد. اما این حساسیت در مورد دستگاه بسته‌بندی شیرخشک به جهت حساسیت متقاضیان این محصول، بسیار بالاتر است. فلذا لازم و ضروری است که تولیدکنندگان در خرید دستگاه بسته‌بندی شیر خشک دقت بیشتری به خرج دهند.
دستگاه تولید شیر خشک خانگی
اگرچه سود تولید شیر خشک بسیار بالا است و تولیدکنندگان بسیاری تمایل به ورود به این حوزه دارند اما به جهت حساس بودن مخاطبان این محصول که نوزادان تازه متولد شده و کودکان هستند، بسیاری از تولیدکنندگان در ورود به این حوزه کمی مردد می‌شوند.
لازم به ذکر است که با وجود راه‌اندازی چندین خط تولید شیرخشک صنعتی فعال در کشور، اما باز هم نیاز اصلی بازار تامین نمی‌شود و از طرفی دیگر هم به جهت وجود تحریم‌ها واردات شیرخشک به کشور با برخی از محدودیت‌ها همراه است.
همین موضوعات سبب شده است که بسیاری از پدران و مادران به فکر تهیه دستگاه تولید شیر خشک خانگی و یا دستگاه شیر خشک‌ساز باشند. اما در واقع چنین دستگاهی تا به امروز به بازار عرضه نشده است. البته برخی از دستگاه‌های مشابه هستند که روند تهیه شیرخشک در منزل را ساده‌تر می‌کنند اما دستگاه شیر خشک‌سازی که صفرتا صد تولید شیر خشک را بتوان به‌وسیله آن انجام داد، هنوز اختراع نشده است.
البته به کمک برخی از دستگاهها همچون مخلوط‌کن، دستگاه آسیاب‌کن، میکسر و… می‌توان در منزل فرایند تولید شیرخشک را شبیه‌سازی کرد اما قطعا با دشواری‌های فراوانی همراه خواهد بود و کیفیت شیر خشک کارخانه‌ای را هم نخواهد داشت.
هزینه راه‌اندازی کارخانه شیر خشک
هزینه راه‌اندازی کارخانه شیر خشک بسته به ظرفیت خط تولید متفاوت است. مسلما هرچقدر که ظرفیت خط تولید وسیع‌تر باشد، هزینه بالاتری را باید جهت راه‌اندازی کارخانه شیرخشک در نظر گرفت. البته ناگفته نماند که سود تولید شیر خشک نیز بالا است و معمولا در چند ماه اول تولیدات، هزینه‌های ابتدایی راه‌اندازی خط تولید شیرخشک وصول می‌شود.
از مهم‌ترین هزینه‌های راه‌اندازی خط تولید شیر خشک در ایران می‌توان هزینه اخذ مجوزهای لازم جهت راه‌اندازی خط تولید شیرخشک از مراجع مربوطه، هزینه خرید و یا اجاره مکان مورد نظر کارخانه، هزینه خرید تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز خط تولید، هزینه مواد اولیه خط تولید، هزینه استخدام پرسنل و کارمندان، هزینه‌های جانبی همچون هزینه آب، برق، گاز، تلفن و… را نام برد.
البته گاها با برخی از تدابیر، امکان کاهش برخی از هزینه‌های راه‌اندازی خط تولید شیر خشک در ایران وجود دارد که از مهم‌ترین این تدابیر می‌توان به خرید انواع دستگاه خط تولید شیر خشک دست دوم اشاره کرد.
عوامل موثر بر قیمت خط تولید شیر خشک
قیمت خط تولید شیر خشک به عوامل متعددی بستگی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به دست اول و یا دست دوم بودن دستگاهها، برند دستگاهها، کیفیت و مرغوبیت آن‌ها، دارا بودن ضمانت‌نامه، تمام اتوماتیک و یا نیمه اتوماتیک بودن دستگاهها، ظرفیت خط تولید و… اشاره کرد.
ناگفته نماند که در خرید خط تولید شیر خشک دست دوم عوامل مهم دیگری هم همچون سلامت فنی دستگاهها، سن دستگاهها، طول عمر مفید دستگاهها واجد اهمیت هستند که باید حتما مورد توجه قرار گیرند. مسلما با قرار دادن این عوامل در کنار یکدیگر، امکان تعیین قیمت دستگاه شیر خشک صنعتی وجود دارد. البته ذکر این نکته نیز لازم است که تشخیص این عوامل برای افراد غیر متخصص امر ساده‌ای نیست.
ازاین‌رو لازم و ضروری است که تولیدکنندگان پیش از خرید خط تولید شیر خشک با افراد متخصص و دانش آموخته در حوزه صنایع غذایی، همچون کارشناسان صنایع غذایی، مهندسین ماشین آلات صنعتی، مهندسین شیمی و… مشورت و هم‌فکری داشته باشند تا بتوانند دستگاه‌های مورد نیاز جهت راه‌اندازی خط تولید شیر خشک در ایران را خریداری کنند.
مشاوره راه‌اندازی خط تولید شیر خشک
اهمیت مشاوره و هم‌فکری با افراد متخصص در حوزه صنایع غذایی، پیش از راه‌اندازی خطوط تولید مواد خوراکی از اهمیت بالایی برخوردار است و این اهمیت در مواقعی که هدف تاسیس خط تولید شیر خشک است، بیشتر می‌شود.
چراکه مواد اولیه تولید شیر خشک از مواد سریع الفساد هستند و کوچکترین بی احتیاطی در روند تولید این محصولات می‌تواند، سلامت این ماده خوراکی را به خطر بیندازد. از طرفی دیگر اخذ مجوزهای لازم جهت راه‌اندازی خط تولید شیر خشک نیز نیازمند ارائه یک طرح توجیهی کامل و بی عیب و نقص است تا مراجع اخذ مجوز مجاب شوند و اجازه راه‌اندازی خط تولید شیر خشک را به تولیدکنندگان متقاضی بدهند.
همچنین لازم به ذکر است که هرچقدر دستگاهها و ماشین آلات خط تولید شیرخشک مجهزتر و پیشرفته‌تر باشند، کیفیت محصول تولیدی بالاتر می‌رود. فلذا لازم است در خرید خط تولید شیر خشک به کیفیت و مرغوبیت دستگاهها توجه ویژه‌ای شود.
شب چره مجموعه‌ای مجاز و شناخته شده است که در حوزه راه‌اندازی خط تولید شیر خشک، نگارش طرح توجیهی آن، فروش دستگاهها و ماشین آلات خط تولید شیر خشک، واردات مواد اولیه صنایع غذایی و… مشاوره‌های تخصصی و کاربردی ارائه می‌دهد.
این مجموعه شناخته شده دارای کادری متخصص و متبحر از دانش‌آموختگان صنایع غذایی، مهندسین ماشین آلات صنعتی، مهندسین شیمی، مدیران حوزه کسب و کار، بازاریابان و… است. بدیهی است که این تیم متخصص در کنار یکدیگر می‌توانند بهترین و کاربردی‌ترین مشاوره‌ها را به تولیدکنندگان با توجه به نیاز و ظرفیت خط تولید آنان ارائه دهند.
جهت اخذ مشاوره تخصصی در حوزه صنایع غذایی، نگارش طرح‌های توجیهی مواد خوراکی، خرید انواع دستگاهها و ماشین آلات خط تولید مواد غذایی دست دوم، همچون انواع دستگاه خط تولید شیر خشک، انواع دستگاه بسته‌بندی خشکبار و… می‌توانید همه روزه با شماره تلفن 09022253620 در تماس باشید تا کارشناسان و مشاوران مجموعه شب چره شما را راهنمایی کنند.
سخن پایانی
در این مقاله با عنوان آشنایی کامل با خط تولید شیرخشک، ابتدا تاریخچه این محصول مورد بررسی قرار گرفت. سپس مهم‌ترین دستگاه‌های خط تولید شیر خشک همچون دستگاه دستگاه کندانسور (شیر سرد کن)، دستگاه میکسر صنعتی، مخازن و دیگ پخت، دستگاه اسپری درایور استیل، دستگاه سانتریفیوژ، مخزن شستشو و سیستم بوگیر شیر و دستگاه بسته‌بندی شیر خشک معرفی و توضیحات لازم در مورد آن‌ها داده شد. همچنین در باب قیمت دستگاه شیر خشک صنعتی و هزینه‌های لازم جهت راه‌اندازی خط تولید این محصول نیز نکات مهمی ارائه شد.
در نهایت نیز پیرامون اهمیت مشاوره در راه‌اندازی خط تولید شیر خشک صحبت شد. مسلما چنانچه تولیدکنندگان پیش از هر اقدامی با اهل فن این حوزه مشورت و هم‌فکری لازم را داشته باشند، می‌توانند در این صنعت بسیار موفق عمل کنند و به سود قابل توجهی نیز دست پیدا کنند.
دیدگاه خود را ثبت کنید